Przedawnienie roszczeń z nieuczciwej konkurencji

Niedługo powinna zostać uchwalona ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, która zawiera również zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń z tytułu nieuczciwej konkurencji. A ja projekt ww. ustawy wykorzystam jako pretekst do zajęcia się tematem przedawnienia na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Najpierw jednak krótkie przypomnienie, czym jest przedawnienie. Zgodnie z Kodeksem cywilnym roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (z pewnymi wyjątkami). Wbrew obiegowej opinii przedawnienie nie powoduje, że roszczenie wygasa (przestaje istnieć). Upływ terminu przedawnienia powoduje jedynie, że dłużnik może uchylić się od zaspokojenia długu, powołując się właśnie na przedawnienie. Sam dług jednakże nadal istnieje. Wierzyciel może np. nadal dochodzić roszczenia na drodze sądowej, aczkolwiek dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia, który spowoduje oddalenie powództwa. W braku podniesienia zarzutu przedawnienia wierzyciel może natomiast uzyskać korzystne dla siebie orzeczenie sądowe.

Jak to wygląda na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji? W obecnym brzmieniu ustawa mówi, że:

Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia. Przepis art. 442 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio. (art. 20 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)

W tym miejscu przypomnę tylko, że powyższy przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że terminu przedawnienia nie można zmieniać na mocy porozumienia między stronami.

Jak wynika z reguł ogólnych przedawnieniu podlegają jedynie roszczenia majątkowe. Obecnie nie budzi większych wątpliwości, że większość roszczeń z zakresu nieuczciwej konkurencji ma charakter majątkowy. Niektórzy autorzy mają jedynie wątpliwości co do majątkowego charakteru roszczenia o złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Powyższy przepis ustawy odwołuje się do art. 442 Kodeksu cywilnego. Problem w tym, że art. 442… nie obowiązuje od prawie 10 lat. Przedawnienie w tym zakresie od tego czasu reguluje art. 442¹ Kodeksu cywilnego. Pomimo braku formalnego odwołania wydaje się zatem zasadne, aby do przedawnienia roszczeń z nieuczciwej konkurencji stosować właśnie ten ostatni przepis w drodze analogii. A powyższy przepis mówi, że:

1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

3. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Autorzy prawniczych komentarzy nie są zgodni co do tego, czy powyższy przepis ma zastosowanie tylko do roszczenia o naprawienie szkody, czy też do wszystkich roszczeń z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Rozstrzygnięciem tego problemu zajmę się zapewne w przyszłości, a póki co zaznaczę tylko, że problem ten prawdopodobnie rozstrzygnie sam ustawodawca. Wspomniany na wstępie projekt ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji przewiduje, że art. 442¹ Kodeksu cywilnego stosowany będzie jedynie do przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji (a zatem nie do pozostałych roszczeń przysługujących poszkodowanemu).

Projektowana ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji przewiduje dodatkowo, że odesłanie do art. 442¹ Kodeksu cywilnego nie będzie miało zastosowania do roszczeń o naprawienie szkody z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji stanowiących naruszenie prawa konkurencji w rozumieniu ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, do których stosuje się przepisy wymienionej ustawy.

Jednocześnie projektowana ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji zmienia brzmienie art. 442¹ § 1 Kodeksu cywilnego:

Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Z powyższych przepisów, według aktualnego brzmienia przepisów, wynika zatem generalna zasada, że roszczenia wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji co do zasady ulegają przedawnieniu w zasadzie z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o popełnieniu czynu nieuczciwej konkurencji i o osobie sprawcy. Zasada ta ulegnie nieznacznej modyfikacji w przypadku wejścia w życie ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji.

Dariusz Mojecki

Radca prawny

Kraków