Opłaty półkowe: nieuczciwa sieć handlowa czy nieuczciwy dostawca

Dzisiaj przedstawię analizę najnowszego wyroku Sądu Najwyższego dotyczącego opłat półkowych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2017 r., sygn. I CSK 303/16).

Sprawa, którą rozpoznawał Sąd Najwyższy, nie była typową sprawą o zwrot opłat półkowych. Jak bowiem wynika z uzasadnienia ww. wyroku, pozwana sieć handlowa zarzuciła dostawcy, że ten podjął współpracę z pracownikiem sieci handlowej, który to pracownik miał kierować innych producentów właśnie do dostawcy, który z kolei miał pośredniczyć w oferowaniu produktów tych producentów do sieci handlowej. Za takie działania pracownik sieci miał uzyskiwać wynagrodzenie od dostawcy.

Sąd Najwyższy uznał jednak, ze taki zarzut nie wpływa w żaden sposób na rozstrzygnięcie sprawy o zwrot opłat półkowych. Sąd stwierdził, że powyższe działanie dostawcy pozostawało bez związku z kwestią zastrzeżenia w umowie i pobrania opłat półkowych od dostawcy. W konsekwencji to, czy dostawca dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji wobec sieci handlowej i innych dostawców, nie ma znaczenia dla oceny roszczenia o zwrot opłat półkowych.

Zdaniem Sądu Najwyższego podmiot, który popełnia czyn określony w art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (pobiera opłaty półkowe), nie może powoływać  się  na  sprzeczność  działania dostawcy z  zasadami  współżycia  społecznego, jeżeli zarzut ten nie dotyczy zawarcia  umowy, w której zastrzeżono opłaty półkowe. W takiej sytuacji nie można również stawiać dostawcy zarzutu nadużycia prawa, skoro zarzucany dostawcy czyn pozostaje bez związku z kwestią opłat półkowych.

W konsekwencji Sąd Najwyższy uznał, że jeżeli obie strony popełniły w stosunku do siebie czyny nieuczciwej konkurencji, to żadna ze stron nie może podnieść zarzutu nadużycia prawa przez drugą stronę w celu obrony przed kierowanymi wobec niej roszczeniami.

Niezależnie od rozstrzygnięcia powyższej kwestii Sąd Najwyższy odniósł się również do istoty sprawy o zwrot opłat półkowych. Stwierdził m.in., że:

• sama prawna skuteczność umów marketingowych i in. nie przesądza o tym, że nie mamy do czynienia z pobieraniem nielegalnych opłat półkowych,
• w razie wykazania,  że  zachowanie  sieci handlowej  spełnia przesłanki określone w art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zbędne jest wykazywanie, że nastąpiło utrudnienie dostępu do rynku,
• ciężar wykazania przesłanek z art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji spoczywa na dostawcy,
• konieczne jest ustalenie, czy zachowanie sieci handlowej było nieuczciwe, co może przejawiać się np. tym, że opłaty marketingowe i in. nie znajdują odzwierciedlenia w „usługach” na rzecz dostawcy i zostały dostawcy narzucone jako warunek zawarcia umowy.

Jest to zatem kolejny korzystny dla dostawcy wyrok Sądu Najwyższego.

Jeśli zamierzasz dochodzić zwrotu opłat półkowych, zapraszam do kontaktu z moją Kancelarią w celu dokonania analizy dokumentacji.

Dariusz Mojecki

Radca prawny

Kraków