Odpowiedzialność influencera za naruszenie dóbr osobistych
W poprzednim artykule mogłeś przeczytać o odpowiedzialności influencera za reklamę, w tym za reklamę ukrytą. Mogłeś się z niego dowiedzieć m.in. czy influencer może być uznany za przedsiębiorcę, czym jest kryptoreklama i czy influencer może ponosić za nią odpowiedzialność. Napisałem też, że influencer może ponosić odpowiedzialność również z innych tytułów. Dlatego na dziś przygotowałem temat: Odpowiedzialność influencera za naruszenie dóbr osobistych.
W dobie powszechnego obrzucania się w Internecie błotem nietrudno znaleźć na blogach, na Facebooku i innych mediach społecznościowych negatywne wpisy na temat określonych produktów, firm i marek. Czasem wynikają one z niekorzystnych doświadczeń autora z produktem. A czasem… są efektem chęci wypromowania produktu konkurencyjnego. A czasem po prostu w internetowych dyskusjach komuś puszczają nerwy i pisze o kilka słów za dużo.
W takich sytuacjach może więc dojść do naruszenia dóbr osobistych.
Czy tylko influencer – przedsiębiorca poniesie odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych?
Nie. W niektórych sytuacjach to, czy influencer jest przedsiębiorcą czy nie, będzie miało znaczenie. Tak będzie np. w przypadku odpowiedzialności za nieuczciwą reklamę na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W przypadku naruszenia dóbr osobistych okoliczność ta nie ma większego znaczenia.
Naruszenie dóbr osobistych – przykłady
Wielu influencerów chyba nie zdaje obie sprawy z odpowiedzialności, jaką mogą ponieść. Poniżej kilka przykładów, kiedy możemy mówić o naruszeniu dóbr osobistych:
1. niekorzystne i niezgodne z prawdą wypowiedzi o innej marce (pamiętaj, że spółki i inne osoby prawne też mogą mieć dobra osobiste),
2. wykorzystanie czyjegoś wizerunku bez zgody,
3. nazywanie kogoś „idiotą”, „głupkiem” żeby wybrać tylko te mniej obraźliwe, aczkolwiek niezwykle popularne) itp.
Katalog dóbr osobistych w polskim prawie nie jest zamknięty. Należą do nich w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska.
W przypadku influencerów najczęściej będziemy mieli do czynienia z naruszeniem czci, dobrego imienia i renomy, rzadziej – wizerunku.
Czego może żądać poszkodowany
Jakie roszczenia można skierować wobec influencera? Poszkodowany będzie uprawniony do:
1. żądania zaniechania działania naruszającego dobra osobiste,
2. żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, w szczególności złożenia oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
3. odszkodowania,
4. zadośćuczynienia.
5. żądania zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Jeśli to Ty zostałeś poszkodowany przez influencera, to z mojego drugiego bloga dowiesz się, jak napisać pozew o ochronę dóbr osobistych.
Odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych – droga karna
Nie można również wykluczyć, że określona wypowiedź będzie stanowiła przestępstwo.
Przestępstwem jest pomówienie innej osoby, grupy osób, instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności
W sytuacji, w której pomówienie następuje „za pomocą środków masowego komunikowania” (blogi, fora, media społecznościowe z reguły będą tu pasowały), za to przestępstwo grozi grzywna, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Ponadto przestępstwem jest też znieważenie innej osoby w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła. Jeśli znieważenie następuje „za pomocą środków masowego komunikowania”, to grozi za to grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
W obu przypadkach z reguły do pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej konieczne będzie złożenie tzw. prywatnego aktu oskarżenia.
Pomimo powszechnego przekonania o „anonimowości”, a nawet bezkarności w sieci, rzeczywistość może okazać się dość brutalna. Influencer może ponieść odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych. Szczególnie jeśli influencer występuje pod własnym nazwiskiem.