Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa: nabycie informacji od osoby nieuprawnionej

Dzisiaj chciałbym zająć się omówieniem sytuacji, w której przedsiębiorca nabywa od osoby nieuprawnionej informację stanowiącą czyjąś tajemnicę przedsiębiorstwa.

Osobą nieuprawnioną w tym kontekście jest osoba, która nie jest „właścicielem” konkretnej informacji i nie ma udzielonego przez „właściciela” prawa do rozporządzania tą informacją.

Do nabycia może dojść w sposób całkowicie zamierzony, np. gdy przedsiębiorca nawiązuje kontakt z pracownikiem konkurencyjnej firmy w celu pozyskania know-how tejże firmy. Ale też do nabycia tajemnicy przedsiębiorstwa od osoby nieuprawnionej może dojść w sposób niezamierzony, np. wtedy gdy przedsiębiorca zatrudnia pracownika, który do tej pory pracował dla konkurencji, a pracownik ten sam z siebie ujawnia nowemu pracodawcy tajemnicę przedsiębiorstwa poprzedniego pracodawcy. W dodatku nowy pracodawca może w ogóle nie zdawać sobie sprawy, że przekazana mu informacja stanowi czyjąś tajemnicę przedsiębiorstwa.

W niniejszym artykule chciałbym się skupić na odpowiedzialności nabywcy tajemnicy przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, pomijając regulację zawartą w Kodeksie karnym.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest nie tylko przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, ale także nabycie takich informacji od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Już zatem samo nabycie takich informacji od osoby nieuprawnionej może zostać zakwalifikowane jako naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, a w konsekwencji jako czyn nieuczciwej konkurencji. Nabywca nie musi przy tym w żaden sposób wykorzystać takiej informacji w swojej działalności – wykorzystanie informacji, podobnie jak jej przekazanie i ujawnienie, stanowi odrębną przesłankę zastosowania przepisu art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Wyłączenie odpowiedzialności za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

Jednak nabywca tajemnicy przedsiębiorstwa nie będzie w każdym wypadu ponosił odpowiedzialności za nabycie tej tajemnicy. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie ponosi odpowiedzialności ten, kto od nieuprawnionego nabył, w dobrej wierze, na podstawie odpłatnej czynności prawnej, informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Aby zatem odpowiedzialność nabywcy została wyłączona, musi dojść do łącznego spełnienia następujących przesłanek:

• nabycie od osoby nieuprawnionej nastąpiło na podstawie czynności prawnej (np. umowy, niekoniecznie pisemnej),
• nabycie było odpłatne,
• nabycie nastąpiło w dobrej wierze,

Istotna w tym zakresie jest przesłanka ostatnia, a więc nabycie w dobrej wierze. Co to znaczy? W powyższym kontekście dobra wiara oznaczać może uzasadnione przekonanie nabywcy, iż osoba, od której nabył on informację, była osobą uprawnioną do dysponowania tą informacją. Należy również pamiętać, że zgodnie z art. 7 Kodeksu cywilnego dobrą wiarę należy domniemywać, co oznacza, że to przedsiębiorca, którego tajemnice przedsiębiorstwa naruszono, winien jest wykazać, że nabywca działał w złej wierze.

Z art. 11 ust. 3 wynika również, że nabywca tajemnicy przedsiębiorstwa będzie ponosił odpowiedzialność zarówno, gdy nabycie nastąpiło nie na podstawie czynności prawnej (np. nowy pracownik sam z siebie przekazał tajemnice byłego pracodawcy), jak również gdy nabycie nie było odpłatne oraz w przypadku gdy nabycie nastąpiło w złej wierze.

W tym kontekście należy wskazać, że jeśli dojdzie do wyłączenia odpowiedzialności na podstawie art. 11 ust. 3, to sąd może zobowiązać nabywcę do zapłaty stosownego wynagrodzenia za korzystanie z nich, nie dłużej jednak niż do ustania stanu tajemnicy.

Brak świadomości nabycia tajemnicy przedsiębiorstwa

Czy dla oceny odpowiedzialności nabywcy miałoby jakiekolwiek znaczenie, że nabywca informacji nie wiedział o tym, że stanowi ona tajemnicę przedsiębiorstwa? Z punktu widzenia postawienia zarzutu naruszenia art. 11 ww. ustawy mogłoby to mieć znaczenie co najwyżej dla oceny dobrej wiary nabywcy (omówiony wyżej art. 11 ust. 3) lub oceny, czy doszło do naruszenia dobrych obyczajów (klauzula generalna z art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Przypisanie czynu nieuczciwej konkurencji określonego w tym przepisie nie zależy bowiem od ustalenia np. winy nabywcy. Wina taka może natomiast mieć znaczenie przy stosowaniu konkretnych sankcji określonych w ustawie, w tym w szczególności żądania odszkodowania przez przedsiębiorcę, którego tajemnice zostały nabyte.

Nakłanianie do przekazania tajemnicy przedsiębiorstwa

Do ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa można wykorzystać nie tylko omówiony wyżej art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W przypadku np. nakłaniania pracownika konkurencyjnej firmy do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa zastosowanie może znaleźć art. 12 ust. 1 ww. ustawy, szczególnie w sytuacji, gdy do ujawnienia tajemnicy nie doszło. Takie nakłaniania może bowiem zostać zakwalifikowane jako nakłanianie do „nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych” w rozumieniu powołanego przepisu. Tym tematem postaram się zająć w jednym z kolejnych wpisów na blogu.

Podsumowanie

Nabywca tajemnicy przedsiębiorstwa od osoby nieuprawnionej może ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Samo bowiem nabycie tajemnicy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, nawet jeśli przy okazji nie doszło do wykorzystania informacji. Zakres odpowiedzialności nabywcy jest już jednak zależny od konkretnych okoliczności. A w pewnych wypadkach nabywca może nawet zwolnić się od odpowiedzialności.

Dariusz Mojecki

Kancelaria Radcy Prawnego

Kraków