Drugie zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia

Dzisiaj chciałbym napisać kilka słów o kwestii dotyczącej generalnie prawa cywilnego, ale mającej istotne znaczenie m.in. dla dostawców dochodzących swoich roszczeń od sieci handlowych (w sprawach m.in. o opłaty półkowe czy o odsetki od wydłużonych terminów płatności), którzy przed złożeniem pozwu składają tzw. wnioski o zawezwanie do próby ugodowej. Dlatego też poruszam ten temat na moim blogu – dotyczącym przecież nieuczciwej konkurencji. Najistotniejszym problemem dotyczącym prób ugodowych jest to, czy składane wnioski przerywają bieg przedawnienia. W sprawach dostawców przeciwko sieciom handlowym bardzo często zdarza się, ze dostawcy składają pozwy dopiero po zakończeniu współpracy z daną siecią, kiedy mija już kilka lat od np. pobrania opłat półkowych czy też od transakcji dającej podstawę do naliczania odsetek. Oczekiwanie na efekty próby ugodowej i związana z tym zwłoka w złożeniu pozwu mogłoby powodować, że przysługujące poszkodowanemu roszczenie ulegnie przedawnieniu (roszczenie o zwrot opłat półkowych przedawnia się po trzech latach od pobrania konkretnej opłaty).

Co do zasady pierwszy taki wniosek powinien przerwać bieg przedawnienia, dając poszkodowanemu w razie niedojścia do ugody czas na złożenie pozwu. Zdarza się natomiast, że po kilku latach od złożenia pierwszego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej składany jest wniosek kolejny. W swojej praktyce miałem do czynienia z kilkoma takimi przypadkami. Przedstawiciele sieci handlowych oczywiście argumentowali, że drugi wniosek w żadnym wypadku nie może ponownie przerwać biegu przedawnienia, ponieważ jest według nich oczywiste, że nie zmierza bezpośrednio do dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Okazuje się jednak, że stanowczy pogląd przedstawicieli sieci handlowych nie zasługuje na uznanie i w określonych warunkach nawet drugi wniosek o zawezwanie do próby ugodowej może przerwać bieg przedawnienia.

Art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego mówi, że bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Kluczowy jest tu ostatni fragment tego przepisu – wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, aby przerwać bieg przedawnienia, musi zostać złożony we wskazanych w powyższym przepisie celach, w tym w szczególności w celu dochodzenia roszczenia. Przepis ten zatem nie przesądza, że złożenie drugiego wniosku nie może być traktowane jako dochodzenie roszczenia.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. III CSK 50/15 uznał, że „kolejne zawezwanie do próby ugodowej jest bowiem taką czynnością, która  może  wywołać  skutek  przewidziany  w  art.  123  §  1  pkt  1 k.c.  ale  jedynie wówczas, jeżeli w okolicznościach stanu faktycznego zaistnieje podstawa do oceny, że czynność tę przedsięwzięto bezpośrednio w celu wskazanym w tym przepisie”.

Zdaniem Sądu Najwyższego należy zatem każdorazowo badać, w jakim celu zostało złożone drugie zawezwanie do próby ugodowej. Jednocześnie wskazano, że „zawezwanie  do  próby  ugodowej  jest  więc  czynnością  przerywającą  bieg przedawnienia, jeżeli stanowczo nie ustalono, że przedsięwzięto ją bezpośrednio w innym celu niż wskazany w art. 123 § 1 pkt 1 k.c.”.

Tym samym nie można twierdzić, że drugi wniosek o zawezwanie do próby ugodowej automatycznie nie przerywa biegu przedawnienia.

Dariusz Mojecki

Radca prawny

Kraków

Obsługa prawna współpracy z sieciami handlowymi