Czy świadek w postępowaniu cywilnym może powołać się na tajemnicę przedsiębiorstwa?

Wyobraź sobie sytuację, z której lista klientów wraz ze stosowanymi cenami i warunkami jest pilnie strzeżoną tajemnicą w Twojej firmie. Zawarłeś z pracownikami umowy o zachowaniu poufności, dane dostępne są tylko na zabezpieczonych serwerach. Nikt nie ma prawa tych informacji ujawniać. Ale w toku sporu sądowego z jednym z kontrahentów na rozprawie zeznaje jako świadek Twój pracownik. A przeciwnik zadaje mu pytanie o jedną z tajemnic Twojego przedsiębiorstwa…

W postępowaniach sądowych w sprawach cywilnych, szczególnie z udziałem przedsiębiorców, ujawniane są często informacje i dokumenty, które przedsiębiorcy chcieliby utrzymać w tajemnicy. Zdarza się również, że takie informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. O ile strona postępowania – przedsiębiorca może mieć kontrolę nad tym, jakie informacje sama ujawnia w toku postępowania, to nie ma kontroli nad tym, co zeznają świadkowie, choćby byli pracownikami tego przedsiębiorcy. Czy jednak świadek może w takiej sytuacji odmówić odpowiedzi na pytanie, powołując się na tajemnicę przedsiębiorstwa?

W myśl obowiązujących przepisów świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie m.in. wtedy, gdy zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Ustawa posługuje się pojęciem „istotna tajemnica zawodowa”. Czy w jej zakres może wchodzić tajemnica przedsiębiorstwa?

Na gruncie obecnych przepisów – nie. Istotną tajemnicą zawodowa może być wynikająca z charakteru konkretnego zawodu. Będzie nią np. tajemnica adwokacka, lekarska, dziennikarska, tajemnica rzeczoznawcy majątkowego itp. W tym kontekście tajemnica przedsiębiorstwa nie jest co do zasady tajemnicą zawodową. Oczywiście może zdarzyć się sytuacja, w której świadek będzie jednocześnie zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej i wtedy odmówi odpowiedzi na pytanie, ale nie ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa, ale właśnie ze względu na tajemnicę zawodową.

W takich sytuacjach pozostaje złożenie do sądu wniosku o zarządzenie odbycia posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych. Sąd ma taką możliwość m.in., gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa strony. Oczywiście nie zapobiegnie to zeznaniom świadka ani poznaniu tych informacji przez przeciwnika procesowego, jednakże pozwoli ograniczyć krąg osób, które mogłyby zapoznać się z tą informacją na skutek zeznań świadka. A pamiętać należy, że rozpowszechnianie publicznie wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności stanowi przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Dariusz Mojecki

Radca prawny

Kraków